Ιωάννης Ιωακείμ Κβάντς
(1697-1773)
Κοντσέρτο για πλαγίαυλο, έγχορδα και συνεχές βάσιμο σε σολ μείζονα
Αριθμός Καταλόγου έργων Κβάντς 5:174 (QV5:174)
Το κοντσέρτο αυτό ηχογραφήθηκε σε συναυλία που δόθηκε το 2011 στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός. Η ερμηνεία του πλαγιαύλου ακολουθεί το χειρόγραφο Φρόϋντενμπεργκ (Johann Gottlob Freudenberg, 1712-1773;, Concerto a 5') της Πανεπιστημιακής & Κρατικής Βιβλιοθήκης του Κρατιδίου της Δρέσδης. Το χειρόγραφο εκτιμάται ότι έχει γραφτεί κατά τα έτη 1740-1750 και φέρεται να έχει υποστεί παρεμβάσεις του Μορίτζ Φύρστεναου (1824-1889), γιού του Αντωνίου Βερνάρδου Φύρστεναου. Οι παρεμβάσεις αυτές έχουν σημειωθεί επιπροσθέτως της αρχικής γραφής πιθανόν για τις ανάγκες συναυλίας του 1877 και είναι εμφανείς επάνω στο μουσικό κείμενο. Στην παρούσα ερμηνεία του γράφοντος έχει γίνει επιμελής προσπάθεια να αποφευχθούν. Η ευρέως γνωστή και δημοφιλής Γερμανική έκδοση του 1885, η οποία κυριαρχεί σε επανεκδόσεις και ηχογραφήσεις του έργου μέχρι και σήμερα, περιέχει ακόμη μεγαλύτερες αποκλίσεις από την επιμέλεια του Φύρστεναου. Η συνηθέστερη από αυτές είναι η μεταγραφή διαφόρων περασμάτων στην δεύτερη ή και την τρίτη οκτάβα του οργάνου εμφανώς για λόγους "ηχηρότητας" έναντι των εγχόρδων.
Ο σεβασμός των ειδικών οδηγιών που έγραψε ο ίδιος ο Κβαντς στη διατριβή του για τον πλαγίαυλο, σύμφωνα με τις οποίες οφείλουμε να ερμηνεύουμε τη μουσική αυτή, δεν υποτάχθηκε μόνο στην "εξέλιξη" των οργάνων αλλά και στην αδυσώπητη αλλαγή των ανθρώπινων συνηθειών ακρόασης που χαρακτηρίζει τόσο τον 19ο αιώνα όσο και τον τωρινό. Όσο κι αν θέλουμε να τους το αποδίδουμε όμως, η αλλαγή αυτή δεν οφείλεται στα μουσικά όργανα αλλά στο ήθος των ερμηνευτών τους. Με αυτόν τον γνώμονα η πιστότητα της ερμηνείας οφείλει από τη μια να σέβεται το ήθος των πρώτων δημιουργών -διαβάζοντας δηλαδή γι' αυτούς ή διαβάζοντας αυτούς τους ίδιους ή μελετώντας με τα όργανά της εποχής τους- αλλά και από την άλλη να αναμετριέται με τις δυσκολίες τους, να σκέφτεται τις συνθήκες της ζωής τους, να αναλογίζεται τις ιδέες και τον κόσμο τους. Κανένα αντίγραφο οργάνου εποχής δεν πρόκειται να βοηθήσει σε αυτή την προσπάθεια αν δεν πείσουμε τους εαυτούς μας πως μπορούμε να αναπνεύσουμε τον αέρα της εποχής τους όχι φορώντας τα ρούχα τους αλλά ματώνοντας την "σολιστική υπερηφάνεια" μας απέναντι στην καθαρότητα των ιδεών τους.
Ακριβές αντίγραφο πρώτης σελίδας από το χειρόγραφο"Φρόϋντενμπεργκ", Βιβλιοθήκη της Δρέσδης
Καμεράτα Ορχήστρα Εγχόρδων
Εξάρχων: Σέρτζιου Ναστάσα
Συνεχές βάσιμο: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος - τσέμπαλο (Λα=441), Ρενάτο Ρίπο - βιολοντσέλλο